21/06/24

Felices lecturas de verán!

E chegou o momento que estabamos agardando!! Un merecido descanso despois dun longo curso de traballo. O tempo voa e en nada xa estamos aquí de novo, así que aproveitade para descansar, desconectar e gozar do tempo libre e de interesantes lecturas. 

Aquí vos deixamos as recomendacións de lectura elaboradas polos diferentes centros educativos de Ames. Felices vacacións e felices lecturas!!

20/06/24

Obradoiro de moda grecorromana

O Departamento de Grego do IES de Ames convidou o Departamento de Grego do IES Eduardo Pondal a que nos deleitasen  cun  obradoiro  de moda clásica. 

Os alumnos e alumnas de Cultura Clásica, Grego e Latín, así como o alumnado do Club de lectura de Antigüidade Clásica aprenderon  a facerse e vestirse cun “hymatión", un “pelo xónico” ou unha toga romana. Tamén imitaron escenas emblemáticas de cerámica grega. 

O alumnado rematou a xornada facendo unhas coroíñas para asistir a un simposio e tattoos clásicos con fermosas frases de Homero, como οίνοψ πόντος (mar cor de viño),  ou μολών λαβέ ("vén collelas"), a desafiante resposta do rei espartano Leónidas aos persas cando lle pediron que depuxera as armas; a famosa "Alea iacta est", que pronuncia Xulio César ao cruzar o Rubicón ou o fermoso verso de Píndaro σκιάρ όναρ ανθρώπος, "o home é soño dunha sombra".

Agradecemos moito  a profesora Susana Losada Soto e aos seus alumnos Hugo, Alexandra, Aldara e Eva a sua xenerosidade ao compartir connosco o seu tempo e o seu saber. Parabéns ao noso alumnado polo seu traballo no obradoiro!





19/06/24

Clausura do Club de Ciencia 2023-2024

Os alumnos e alumnas do Club de Ciencia do IES Plurilingüe de Ames participaron durante este curso académico no proxecto estatal de ciencia cidadá Mosquito Alert, organizado polo Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC). Este proxecto ten como obxectivo investigar e concienciar a sociedade sobre o perigo da expansión do mosquito tigre (Aedes albopictus) e como previlo.

O alumnado traballou por equipos na categoría Comunicadores Científicos e presentou nove propostas. Dúas destas iniciativas clasificáronse para a final, que tivo lugar o 14 de xuño na sede central do CSIC en Madrid, e ambas foron premiadas.

O conto Mosquitricos, creado por Elba Casal Romero, Loaira Lestón Canosa e Elisa Méndez Puentes, obtivo o 1º premio.

O vídeo Os mosquitos tigre e as súas picaduras, realizado por Alicia Gilete Rendueles, Sabela Otero Figueira e Elena Tedín Cobas, conseguiu o 2º premio.

Nesta fotografía podedes ver a Elba, Elisa e Loaira contando o conto Mosquitricos aos nenos e nenas de infantil do CEIP A Maía, científicas e científicos do futuro!

O xoves, 20 de xuño, o alumnado do Club de Ciencia realizou unha feira científica para dar a coñecer todo o traballo que fixeron en relación ao proxecto Mosquito Alert. A feira tivo lugar no Pazo da Peregrina, en Bertamiráns, entre as 17:00 e as 18:00.  A seguir podedes ver algunhas fotos do evento.




Dámos as grazas aos alumnos e alumnas do Club de Ciencia polo seu excelente traballo e ilusión ao longo do curso, e agardamos contar co grupo de novo o vindeiro curso. Moitos parabéns!!!

18/06/24

2º premio no Concurso Odisea

O equipo La granada de Perséfone, do IESP de Ames, gañou o 2º premio do Concurso Odisea XIX edición.

O equipo está formado polas alumnas de 4º ESO Lara Bazarra Souto, Alejandra Fernández Capelo e Carla Gómez Vilas e a súa profesora Margarita Olivar Roldán. Moitos parabéns a todo o equipo!!

Nesta edición participaron 803 alumnos e alumnas de toda Galicia, repartidos en 315 equipos. O xoves, 13 de xuño, tivo lugar o acto de entrega de premios e diplomas no Salón de Graos da Facultade de Filoloxía de Santiago de Compostela.

06/06/24

Derradeira xuntanza do club de lectura de persoas adultas

O 6 de xuño realizouse a terceira xuntanza do Club de lectura de persoas adultas do IESP de Ames, que forma parte do Club de lectura Bibliolocus. Na xuntanza foi comentado o cómic Ao som do fado, de Nicolás Barral, sobre a ditadura salazarista e a revolución dos caraveis en Portugal.

A mediadora desta xuntanza foi Margarita Olivar, quen, coa música do fado de fondo, analizou a obra tanto desde o punto de vista artístico como narrativo, e tamén nos achegou á intención e o proceso creativo do autor.  Ao rematar a xuntanza quedou todo o grupo con ganas de reler a obra á luz de toda a nova información recibida. 

Durante a reunión foron tratados aspectos como o carácter cinematográfico da obra, a calidade do debuxo e a importancia da cor, o protagonismo da cidade de Lisboa, o contexto histórico sutilmente insinuado, mais sempre presente, o papel da cidadanía anónima no decorrer da Historia, e os aspectos comúns entre a Ditadura Salazarista portuguesa e a Ditadura franquista española, entre outros moitos temas.





Con esta sesión demos por rematado o club para o curso 2023-2024, mais voltaremos con novas lecturas e novas ilusións en setembro do curso 2024-2025. Moitas grazas a Margarita polas súas ensinanzas de hoxe e moitas grazas a todo o club por este ano de lectura. Vémonos axiña!

04/06/24

Investigando a Prehistoria e a Historia Antiga de Ames

Os alumnos e alumnas de 1º ESO, da materia de Xeografía e Historia, investigaron sobre distintas civilizacións da Prehistoria e a Historia antiga e a súa relación con Galicia e Ames. Esta investigación realizouse como parte do proxecto de Educación patrimonial do Plan Proxecta e de Polos creativos.

O alumnado comezou a investigación cunha introdución á Arqueoloxía e a lectura do cómic Triana y la arqueología. Días de prospección, de Leticia Tobalina-Pulido y Setefilla Jiménez Velasco. Os rapaces e rapazas realizaron tamén unha lectura teatralizada do cómic a cargo de Marina Aurora Garzón, alumna do Mestrado en Formación do Profesorado da USC que estaba realizando as súas prácticas no centro.

Podedes ver os resultados da investigación na exposición situada no espazo Maruxa Mallo en fronte da biblioteca. 

A exposición inclúe unha selección de murais e lapbooks realizados polo alumnado. Moitos parabéns polo traballo!!

Tamén inclúe información sobre o traballo arqueolóxico, réplicas e obxectos arqueolóxicos cedidos temporalmente por Leticia Tobalina-Pulido, arqueóloga do Instituto de Ciencias do Patrimonio (Incipit), CSIC, a quen damos as grazas; e bibliografía sobre eses perídos da Prehistoria e a Historia.
 




Ademais, o alumnado realizou unha investigación sobre a vida cotiá e as festas en época romana a través de fontes secundarias. Nesta investigación fixáronse en aspectos como a vestimenta e accesorios, comida e bebida, música e baile. Reinterpretando roupa e accesorios que tiñan por casa fixeron as súas propias recreacións da vestimenta e recrearon posibles bailes de época romana.




Co resultados das súas investigacións o grupo recreou o 14 de xuñou n convivium romano con comida, decoración, vestimenta, música e baile da época, contribuíndo a manter vivo o patrimonio material e inmaterial de época romana no século XXI. A chuvia impediunos facer a celebración no xardín do eido, mais pasámolo igual de ben na aula!




Moitos parabéns polo traballo!!

03/06/24

Roteiro literario teatralizado

Os alumnos e alumnas do Club de lectura de narrrativa en galego e Club de lectura de memoria democrática leron o libro de Xosé A. Neira Cruz (2021): O enigma de Santiago. Editorial Galaxia,  e participaron nun roteiro literario teatralizado da novela a cargo do conta contos Serafín Marcos.

O roteiro tivo lugar o día 30 de maio. A rapazada pasouno en grande, asustáronse un pouco co cabaleiro templario e o obispo Xelmírez; mais despois puideron relaxarse co peregrino que os acompañou no treito final. Foi un excelente xeito de clausurar o club de lectura deste ano. Xa estamos a facer plans para o vindeiro curso!



Contando contos no eido do instituto

O día 30 de maio, viñeron ao noso centro os alumnos e alumnas de infantil do CEIP A Maía con moitas ganas de que a rapazada do instituto lles contara un conto...e non lles contaron un, senón tres.

Varios alumnos e alumnas do Equipo de Mediación, escolleron e prepararon tres contos: Lume, O elefante comellón e Pandemonia.


Marta, Sara, Fernando e Amalia contando o conto Pandamonia na cabana do instituto. Pandamonia foi escrito por Chris Owen e Chris Nixon, e traducido ao galego por Iolanda Mato. Foi publicado por Triqueta verde.


Lucía, Paula, Flavia e Zoe contando o conto Luuume! de Andrea Freire e Laura Miranda Moreno. Publicado por Antela editorial.


Ana, Ángel e Mario, contando e representando o conto O elefante comellón, de Rafael Ordóñez e Marc Taeger, traducido ao galego por Manuela Rodríguez, e publicado por Kalandraka.


E despois dos contos, un pouquiño de música... Moitas grazas ao Equipo de Mediación polo seu traballo, e aos pequechos e pequechas do CEIP A Maía por virdes visitarnos e serdes tan encantadores. Tamén o noso agradecemos as profesoras Laura e Sandra do CEIP A Maía, que aceptaron participar connosco no proxecto. Esperámosvos de novo no vindeiro curso!

30/05/24

Club de lectura de sostibilidade

Durante este curso creouse un Club de lectura de sostibiblidade, formado por alumnos e alumnas de 1º ESO, en colaboración co proxecto Patio con(vida) que se está a desenvolver no centro desde o curso 2020-2021 ao abeiro do Proxecto Terra, do Plan Proxecta.

Os alumnos e alumnas do club realizaron varias lecturas e diferentes actividades relacionadas con esas lecturas. Estas lecturas fóronse facendo ao longo do curso e algunhas delas de xeito paralelo.

E xaneiro, os integrantes do club comezaron a ler  Everyday Nature. How noticing nature can quietly change your life, de Andy Beer, publicado en 2020 polo National Trust.


O libro está scrito a modo de diario no que cada día se trata un elemento da natureza que ten un papel destacado nese momento do ciclo natural anual. A estrutura do libro posibilita que cada día poidamos ler a historia do día correspondente no calendario.

A metodoloxía de lectura foi a seguinte: ao estar o libro escrito en inglés, a profesora mediadora realiza previamente a tradución da historia corrrespondente, e cada día un alumno ou alumna le esa historia para todo o grupo. A lectura acompáñase da proxección de imaxes relacionadas co elemento da natureza tratado (flora, fauna, fenómenos meteorolóxicos, celebracións, etc.) e unha reflexión conxunta sobre esa temática.

Ademais, a lectura deste libro, inspirou a idea de facer a nosa propia versión dun diario de natureza cotiá no eido do centro. Polo de agora, comezamos por manter a historia do libro e engadir unha fotografía do elemento tratado tomada no noso eido, mais para o vindeiro curso, propoñémonos facer o noso propio calendario.

O grupo tamén leu dous libros relacionados con plantas, A tus plantas,Alpujarra, de Sandoval, A. e Donat, J., publicado pola Asociación de Mujeres de Orgiva no 2007; e O Herbario de Rosalía, de López-Sandez, M., Fraga Vila, M.I e Fraga Vila, M., publicado pola Fundación Rosalía de Castro en 2022. 



No proxecto Patio con(vida) vense traballando desde o curso 2020-2021 na elaboración dun herbario coas plantas documentadas no eido do centro. Co herbario xa realizamos unha exposición no curso 2021-2022 titulada Flores para Rosalía, de poemas de Rosalía que mencionaran flores documentadas no eido do centro e a correspondente planta. 

Estes dous traballos inspiráronnos para comezar un herbario dixital que complemente ao herbario analóxico do que dispoñemos na actualidade. Podedes ver aquí unha mostra dos resultados provisionais:

27/05/24

Proceso completo de observación da cría dos ferreiros abelleiros

O día 15 de marzo os alumnos e alumnas de FP Dual, 3º de ESO e 1º de ESO, das materias de Informática, Matemáticas e Xeografía e Historia respectivamente, instalaron unha caixa-niño con cámara wifi, alimentada por un panel solar, para poder facer o seguimento do proceso de cría das aves do eido do IESP de Ames. 

Deixámosvos un vídeo elaborado polo profesor Gonzalo Berdeal no que podedes observar diferentes visitas feitas por unha parella de ferreirriños abelleiros (Parus major) desde o día no que foi instalada a cámara ata o día 27 de marzo. Esperamos que vos guste!!

 
Agora queda agardar e ver se a parella de ferreiriños se decide a criar na casiña que puxemos, mais ata chegar aquí houbo un longo proceso de investigación e experimentación desenvolvido de xeito cooperativo polo alumnado involucrado no proxecto Patio con(vida) ao londo de varios anos. 
 
catalogación feita en cursos anteriores das aves do eido do instituto permitiunos saber cales son as especies que consideran o eido a súa casa e tamén diferenciar os lugares que máis lle gustan. 
 
A caixa-niño que instalamos é axeitada para aves de orde paseriforme e en concreto da familia dos páridos, polo que seleccionamos as zonas máis boscosas do eido, onde xa observaramos aves desta familia, como lugar potencial para a colocación da caixa-niño.
 
No curso 2020-2021 colocamos unha serie de caixas-niño coa Sociedade Española de Ornitoloxía (SEO) e  esas caixas guiáronnos para atopar o lugar idóneo para situar a nova caixa. Descolgamos a caixa-niño situada no carballo máis antigo e grande da fraga do NW do eido e comprobamos que fora utilizada a primavera pasada, pois había un niño dentro e mesmo aínda quedaban restos de ovo. 
 
Escollemos ese lugar para colocar a nova caixa e retiramos a caixa antiga e as outras caixas-niño que había na zona, así como os comedoiros, pois os páridos son aves moi territoriais e non lles gusta ter outras aves da mesma especie ao seu arredor cando están a criar.
 
O niño estaba formado por musgo e unhas fibras semellantes a lá. Podedes observar os restos do ovo na esquina dereita. 
 
Á vez que fomos buscando o lugar ideal para colocar a caixa-niño, o grupo de FP Dual, guiado polo profesor Gonzalo Berdeal, valorou diferentes opcións de cámaras e tipos de conexión, e as vantaxes e desvantaxes de cada unha delas tendo en conta tanto as necesidades técnicas como as medioambientais.
 
Unha conexión por cable permitiría realizar unha emisión constante en tempo real, mais limitaría o lugar onde a cámara podía ser colocada e, deste modo, as posibilidades de que fose usada por algunha parella de páridos. A conexión por wifi parecía a máis axeitada, mais tiñamos o problema da alimentación. Finalmente a decisión tomada consistiu en usar unha conexión wifi e un panel solar para cargar a batería.
 
A caixa-niño debe estar orientada cara ao N (como é este caso) ou cara ao SL, ao abeiro dos ventos e chuvias dominantes.



 
Podedes ver á dereita do tronco a caixa-niño orientada cara ao Norte e nas pólas da esquerda o panel solar orientado cara ao Sur para aproveitar a maior cantidade de luz solar posible.



 
A colocación da caixa e, sobre todo, do panel solar tivo a súa complexidade, mais en equipo conseguimos instalala. O profesor de Informática, Gonzalo Berdeal, deu charlas ao alumnado de 1º ESO sobre as cuestións técnicas da instalación e mantemento da cámara.
 
 
Agora estamos agardando impacientes para ver se a parella de ferreiriños se deciden a facer aquí o seu niño. Polo de agora deixámosvos algúns datos de interese:
 
Esta ave reprodúcese entre abril e xuño. O macho adoita explorar as opcións e a femia elixe o lugar que lle parece máis axeitado. A partir de que se seleccione o lugar, a femia realiza o niño con musgo, pelos, lá, raíces e plumas. Cando o niño está listo a femia pon entre seis e oito ovos, que son incubados tanto polo macho como pola femia por volta de 17 días. Cando nacen os poliños, estes son alimentados e coidados polo macho e pola femia durante aproximadamente 20 días, e a partir dese momento as crías xa están listas para abandonar o niño. Que rápido, non si? A ver se conseguimos ver todo o proceso a través da cámara!!
 

Seguimos observando a progresión dos ferreiros abelleiros (Parus major) na caixa. Finalmente parece que lles gustou e decidiron facer alí o seu niño!

Os ferreiriños estiveron moi atarefados traballando arreo para construír o niño. Primeiro trouxeron musgo, despois colocaron plumas e finalmente engadiron algo parecido a lá ou algodón. Á vista dá a sensación de que moi mol e esponxoso! En novembro cando abramos a caixa poderemos ver que é o que usaron exactamente.

Uns días antes de rematar a construción do niño os ferreiros decidiron quedar a pasar a noite. Aínda non sabemos se queda sempre o mesmo ou se van facendo quendas. Mirade como se fai unha boliña antes de adormecer.

E por fin chegaron os ovos!! O mércores, 10 de abril, apareceron dous oviños, e desde entón os paxariños comezaron o período de incubación.

 



Ás veces podemos ver os ovos e outras parecen que non están, mais están sempre alí. O que acontece é que ás veces os ferreiros abelleiros agochan os ovos entre os musgo e as plumas do niño, para que estean sempre quentiños, mesmo cando eles teñen que saír do niño. Que listos, non si?.
 

Nestes dous vídeos podedes ver como tapa e destapa os oviños.

 

 
Finalmente, o luns, 15 de abril, chegaron ata sete oviños!! 
 



Deixámosvos tres vídeos: un no que podedes ver a un dos ferreiro saíndo do niño, outro no que se ve a un ferreiro entrando e un terceiro no que un ferreiro alimenta ao outro mentres este está incubando. Aínda non conseguimos ver un momento no que fagan un cambio de quenda na incubación. Se cadra non o fan dentro da caixa, mais seguiremos observando a ver o que pasa.
 

 

 

O período de incubación durará uns 17 días. Seguiremos informando!!

Estamos exultantes porque o día 26 de abril ás 15:30 naceu o primeiro dos ferreiriños abelleiros na caixa niño onde colocamos a cámara wifi!

Xa nos tardaba que comezaran a nacer e polas contas que botaramos xa ía sendo hora, así que cando a cámara captou o nacemento do primeiro ferreiriño puxémonos felices! 

A seguir do primeiro foron nacendo os outros... pero non creades que é doado saber cantos son. Son moi pequeniños e ao estaren todos xuntiños non se diferencian ben, mais finalmente conseguimos captar a imaxe que confirma que eclosionaron os sete oviños. Nesta fotografía podedes ver sete boquiñas a pedir comida.

 
Deixámosvos uns vídeos para que vexades que lindos son. O primeiro recolle o nacemento da ave máis madrugadora.
 

 
 
No vídeo a seguir podedes ver a todas as crías sendo coidadas pola ave adulta.
 

 
O vídeo a continuación documenta o proceso de alimentación. O pai e a nai fan quendas para alimentalos e para arroupalos, mais ás veces fanno xuntiños.
 
Cada día vense diferenzas na evolución do grupo de ferreiriños que naceron o 26 de abril. O día 1 de maio xa empezaban a ter penuxe e o día 3 de maio xa apreciamos o nacemento das plumas nas ás dos paxariños.
 
Polo de agora dormen, piden comida e comen, mais aos poucos vanse fortalecendo e nuns días xa andarán con ganas de saír. Seguiremos dándovos información actualizada!
 
 
Podedes ver a penuxe negra e o inicio das ás de cores.
 

 
Neste vídeo podes ver como os pitiños alternan entre estaren tranquilos descansando, bulir de actividade pedindo comida e volver descansar e durmir.
 
E tamén chegaron as primeiras tristezas, pois ao longo do proceso morreron tres das sete crías. A longa borrasca entre o 27 de abril e o 6 de maio trouxo frío e falta de alimento para as crías. Agardamos que os catro pitiños que quedan poidan saír adiante.
 
Os vídeos a seguir son tristes, neles documéntase a retirada o 4 de maio da segunda cría morta e a retirada o 8 de maio da terceira cría morta. 
 

 

 

Os ferreiriños seguen medrando e como parte dese crecemento, ademais de ir desenvolvendo as plumas e ir fortalecendo o seu corpo, tamén van desenvolvendo a vocalización. 

Nos oito vídeos a seguir podedes ver o progreso ao longo de oito días, do día 3 de maio no que non emitían ningún son, ata o día 10 no que xa producen un son forte e parecido ao reclamo dos adultos.  O son actúa como elemento cohesionador. A medida que van collendo forza, o chíos vanse acompasando nunha especie de diálogo na que os paxariños van falando por quendas. Esperamos que vos guste velos!!

 

 

 

 

 

 

 

 

E o 17 de maio, coincidindo coa celebración do Día das letras galegas, chegou o momento dos pitiños abandonaren o niño. Estamos moi felices de ver aos tres ferreiriños que sobreviviron dos sete iniciais saíren do niño e comezaren a voar e explorar o exterior; mais tamén temos un puntiño de saudade deles. Se cadra aínda volven durmir algunha noite, ou decidirán no futuro usar a caixa niño para as súas crías. Quen sabe! Sexa como for, desexámoslles que teñan unha moi boa viaxe e vida!

 
O primeiro intento de saída produciuse ás 7:45, mais non tivo éxito. O primeiro ferreiro saíu ás 7:58, o segundo fíxoo ás 8:04, e o derradeiro abandonou o niño ás 8:22. Aínda que non se ve en cada un destes vídeos, os adultos acompañaron as crías en todo o proceso, entrando cada vez que saía un para axudar aos que quedaban a saíren tamén. Os catro vídeos a seguir recollen estes catro momentos:
 

 

 

 

Agradecemos a axuda de todas as persoas que nos apoiaron e se ilusionaron con este proxecto seguindo connosco o proceso de cría no instituo e desde distintas partes de Galicia e do mundo.  Tamén agradecemos o asesoramento da SEO. Moitas grazas por compartirdes esta experiencia connosco!